दिवाळीच्या दोन दिवस आधी येणारा धनत्रयोदशीचा सण, देवी लक्ष्मीच्या उपासनेचा सण, देव वैद्य श्री धन्वंतरी जी आणि लक्ष्मीजींचे खजिनदार मानले जाणारे कुबेर यांचे स्मरण करण्याचा दिवस आहे. दिवाळीपूर्वी कृष्ण पक्षातील त्रयोदशीला साजरी होणाऱ्या ‘धनतेरस’ला ‘धन्वंतरी त्रयोदशी’ असेही म्हणतात. या दिवशी सोने-चांदीची किंवा नवीन भांडी खरेदी करणे खूप शुभ मानले जाते. धनत्रयोदशीच्या दिवशी लक्ष्मीजींसोबत धन्वंतरी आणि कुबेर यांचीही पूजा करावी, कारण कुबेर हे पैसे जोडून वजाबाकी करणार आहेत. दुसरीकडे, धन्वंतरीजी हे विश्वाचे श्रेष्ठ वैद्य आहेत.
धनत्रयोदशीच्या दिवशी कुबेरा शिवाय लक्ष्मीची पूजा अपूर्ण
धनत्रयोदशीच्या दिवशी पूजेचा उत्तम काळ हा प्रदोष कालावधीत असतो जेव्हा स्थिर लग्न असते. असे मानले जाते की, धनत्रयोदशीची पूजा स्थिर लग्नाच्या वेळी केली तर लक्ष्मी जी घरात राहते. वृषभ लग्न हे स्थिर मानले जाते आणि दिवाळीच्या सणात ते प्रदोष काल बरोबरच फिरते. धनत्रयोदशीच्या दिवशी लक्ष्मीची पूजा कुबेराशिवाय अपूर्ण राहते. हिंदू धर्माच्या मान्यतेनुसार धन्वंतरीजी हे देवतांचे वैद्य आहेत. त्यांना भगवान विष्णूचा अवतार मानले जाते. आणि त्याला चार हात आहेत. वरच्या दोन हातांमध्ये शंख आणि चक्र आहे. इतर दोन भुजांपैकी एका हातामध्ये जलुक आणि औषध तसेच दुसऱ्या हातामध्ये अमृत कलश आहे. कुबेराचा आवडता धातू पितळ आहे. आयुर्वेदावर उपचार करणारे वैद्य त्याला आरोग्याचा देव म्हणतात.
धनत्रयोदशीच्या दिवशी नेमके काय करावे?
धनत्रयोदशीच्या दिवशी केवळ नवीन वस्तूंची खरेदीच होत नाही तर दिवेही लावले जातात. या दिवशी प्रवेशद्वारावर लावल्या जाणाऱ्या दिव्यांबाबत असे मानले जाते की त्यांच्यामुळे घरातील अकाली मृत्यूची भीती नाहीशी होते आणि कुटुंबाची ज्योत सदैव तेवत असते. त्याला यम दिया असेही म्हणतात. धनत्रयोदशीच्या दिवशी नवीन भांडी खरेदी करण्याच्या परंपरेबद्दल असे म्हटले जाते की जेव्हा धन्वंतरी प्रकट झाले तेव्हा त्यांच्या हातात अमृताने भरलेला कलश होता. तेव्हापासून त्यांच्या वाढदिवसाला नवीन भांडी खरेदी करण्याचा ट्रेंड सुरू झाला. असेही मानले जाते की या दिवशी एखादी वस्तू खरेदी केल्याने ती 13 पट वाढते. दिवाळीच्या रात्री लक्ष्मी गणेशाची पूजा करण्यासाठी लोक धनत्रयोदशीच्या दिवशीही मूर्ती खरेदी करतात.
धनत्रयोदशीच्या दिवशी काय खरेदी करावी?
- 1. लक्ष्मी आणि गणेशजींची मूर्ती विकत घ्या आणि दीपावलीच्या दिवशी तिची पूजा करा.
- 2. जर तुम्हालाही धनत्रयोदशीच्या दिवशी नवीन गाडी घ्यायची असेल तर तुम्ही ते करू शकता पण त्यासाठी आगाऊ पैसे भरा.
- 3. धनत्रयोदशीच्या दिवशी वाहनाचे पैसे देणे टाळा, राहू काळात वाहन घरात आणू नये.
- 4. सोने-चांदीच्या वस्तू खरेदी करणे शुभ असते. या दिवशी रत्न खरेदी करणे देखील फायदेशीर आहे.
- 5. जर तुम्ही या दिवशी कपडे खरेदी करत असाल तर पांढऱ्या किंवा लाल कपड्यांना प्राधान्य द्या.
- 6. या दिवशी मालमत्ता खरेदी करणे खूप शुभ मानले जाते.
- 7. या दिवशी उजवा शंख, कमळाची माळ, धार्मिक साहित्य आणि रुद्राक्ष माळा खरेदी करणे शुभ मानले जाते.
- 8. हा भगवान धन्वंतरीचा दिवस आहे, त्यामुळे या दिवशी औषधही खरेदी करता येते.
- 9. स्टील आणि पितळेची भांडी घेता येतील.
- 10. धनत्रयोदशीच्या मुहूर्तावर झाडू खरेदी करणे देखील चांगले मानले जाते. यामुळे घरातून नकारात्मक ऊर्जा बाहेर जाते.
- 11. धनत्रयोदशीच्या दिवशी मीठ आणल्याने घरात ऐश्वर्य आणि शांती नांदते.
@socio_culture । सुनील वाघमारे यांचा ‘युनिक’ विश्वविक्रम, सलग 401 दिवस गायन
